Nederland loopt inmiddels niet meer voorop bij de wetgeving rond wiet. Tijd om het roer om te gooien, betoogt Arend van den Berg.
De burgemeester van Heerlen zei afgelopen week dat zijn gemeente zelf wiet wil gaan telen. Gaan oude tijden herleven? Nederland was in Nederlands-Indië ooit een drugsbaron: het had het monopolie op de productie en verkoop van opium.
In Batavia stond een eigen fabriek, waar wel duizend werknemers ruwe opium geschikt maakten voor consumptie. De fabrieksdirecteur rapporteerde rechtstreeks aan het ministerie van Financiën. De inval van de Japanners in 1942 maakte een einde aan die zogeheten opiumregie.
Van staatsopium naar gelegaliseerde wietteelt?
De regering was indertijd uiterst pragmatisch: de opiumconsumptie bleek uiterst hardnekkig. In plaats van een totaalverbod en een jacht op criminelen koos men voor reguleren én belasten. Dat nam het illegale circuit de wind uit de zeilen.
De tijd lijkt wereldwijd rijp om die inzichten van toen opnieuw toe te passen. Om te beginnen met softdrugs (opium is volgens de huidige indeling een harddrug). De strijd tegen drugshandel blijkt hopeloos. En de gezondheidsrisico’s van cannabis zijn vergelijkbaar met die van alcohol en sigaretten.
Uruguay is sinds december vorig jaar het eerste land ter wereld dat de productie, verkoop en bezit van marihuana niet langer strafbaar stelt.
Zelfs in de Verenigde Staten teert het tij. In Colorado bestaan sinds 1 januari dit jaar legale marihuanawinkels. Ook de staat Washington acht marihuana niet langer illegaal. Twintig Amerikaanse staten staan het gebruik van cannabis voor medisch gebruik inmiddels toe. Soms zeer ruimhartig.
Nederland geen gidsland
Nederland loopt dus inmiddels niet meer voorop. Wij hebben een bizar systeem: wij verbieden én gedogen de verkoop van cannabis via coffeeshop voor persoonlijk gebruik. Tegelijkertijd verbieden én vervolgen we de productie.
Dat leidt tot gekke toestanden: coffeeshops moeten zich in bochten wringen om hun aanvoer veilig te stellen, met kansen voor criminelen en wisselende productkwaliteit.
Justitie strijdt inmiddels een verloren strijd tegen de wietteelt: alleen in Heerlen werden vorig jaar 130 illegale wietplantages opgerold. Vaak gewoon in woonhuizen.
Legalisatie bespaart geld
Wiet voor beginners
- Cannabis is de verzamelnaam voor wiet en hasj.
- Wiet (ook wel marihuana) wordt gemaakt van de gedroogde en gemalen bloemtoppen van de vrouwelijke hennepplant.
- Hasj wordt gemaakt van de hars van diezelfde hennepplant.
- Cannabis is een genotmiddel. Hoe meer THC (de actieve stof) het bevat, hoe sterker het effect.
- Cannabis kent ook talloze medische toepassingen, zoals bij pijnbestrijding.
- Cannabis kan, net als sigaretten, bij herhaaldelijk gebruik verslavend werken. Bij een joint krijg je meer teer binnen dan bij een sigaret.
- Mannelijke hennepplanten bevatten nauwelijks THC. Ze zijn niet illegaal; ze leveren producten op als hennepolie en vezels.
- Cannabis is wereldwijd populair. Het gebruik in Nederland is fors lager dan het Europese gemiddelde.
Het legaliseren van drugs, om te beginnen met softdrugs, kan Nederland veel geld opleveren. Ambtenaren van het ministerie van Financiën hebben al eens berekend dat accijnzen en andere belastingen de schatkist met zo'n kwart miljard kunnen spekken, ontdekte het KRO-programma Reporter in 2012.
De besparingen op politie en openbaar ministerie zouden bij legalisering al gauw 150 miljoen euro opleveren, berekende econoom Martijn Boermans drie jaar terug. De totale opbrengst bij legalisering schat hij zelfs op 650 miljoen à 1,05 miljard euro dankzij accijns, winstbelasting en bestedingen van buitenlandse toeristen.
Legalisering zou een bestaande bedrijfstak waar nu al minstens 500 miljoen euro onbelast in omgaat dus een extra impuls geven. Tuinders krijgen nieuwe kansen op een interessant gewas, met talloze interessante nicheproducten.
De pakweg 700 Nederlandse coffeeshops zijn verzekerd van probleemloze aanvoer. Ze kunnen btw gaan innen en verrekenen tegen hun investeringen. Hun klanten (onder wie 1 miljoen Nederlanders) krijgen waar voor hun geld: constante kwaliteit tegen mogelijk lagere prijzen: de lagere inkoopkosten compenseren de accijns en de btw.
Als de regering de prijzen te laag vindt, kan ze - net als met sigaretten - gewoon de accijns verhogen. Dan daalt de consumptie. Dat wisten ze een eeuw geleden al in Nederlands-Indië.
Opstelten ligt dwars
Minister Opstelten van Veiligheid en Justitie wil niets van legalisering weten. Eind december schreef hij nog aan de Tweede Kamer, dat internationale verdragen dat onmogelijk maken. Europees recht zou verbieden om belastingen te innen rond hennepteelt.
In de VS speelt overigens iets vergelijkbaars: marihuana is volgens federale wetgeving nog altijd illegaal. Uruguay is in ieder geval zijn eigen weg gegaan.
Misschien moet Opstelten toch eens een jointje opsteken met minister Dijsselbloem van Financiën. Die weet de weg in Europa. En die heeft als schatkistbewaarder het meest te winnen bij een witte status van een verborgen bedrijfstak.
De regeringspartijen hoeven niet te zoeken naar gedoogsteun: GroenLinks, SP, D66 en Partij voor de Dieren steunen legalisering van softdrugs.
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl